24 Haziran 2018 Genel Seçimleri - 2 : İttifaksız Sistemde Yüzde 10 Barajı Kaldırılsaydı?

İTTİFAKSIZ SİSTEME GÖRE % 10 BARAJSIZ 24 HAZİRAN GENEL SEÇİM SONUCU:

Adalet ve Kalkın Partisi: 302
Cumhuriyet Halk Partisi: 136
Halkların Demokratik Partisi: 71
Milliyetçi Hareket Partisi: 53
İyi Parti: 38


Bir önceki yazıda 24 Haziran 2018 milletvekili seçiminde uygulanan ittifak sistemi uygulanmasaydı ortaya nasıl bir Meclis tablosu çıkardı sorusunun cevabını aramıştım: http://secimsistemleri.blogspot.com/2018/06/24-haziran-2018-genel-secimleri-1.html

Buna göre oyları % 9,89'da kalan İyi Parti yüzde 10 barajının altında kalacaktı ve kazandığı 43 milletvekilliği diğer partilere dağılacaktı. Bu yazıda da yüzde 10 barajı olmasaydı veya başka bir deyişle İyi Parti'nin oyunu % 10 kabul ederek yine ittifak sisteminin olmadığı bir hesaplamada tablo nasıl olacaktı, ona bakacağım.

Öncelikle İyi Parti'nin milletvekili kazandığı seçim bölgelerine bakalım:

3 milletvekili kazandığı bölgeler: Antalya, İstanbul 1. Bölge, İstanbul 3. Bölge

2 milletvekili kazandığı bölgeler: Adana, Ankara 1. Bölge, Ankara 3. Bölge, İstanbul 2. Bölge, Mersin

1 milletvekili kazandığı bölgeler: Afyon, Aksaray, Ankara 2. Bölge, Aydın, Balıkesir, Bursa 1. Bölge, Bursa 2. Bölge, Denizli, Edirne, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Isparta, İzmir 1. Bölge, İzmir 2. Bölge, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Muğla, Sakarya, Samsun, Tekirdağ, Trabzon.

İyi Parti, seçim barajı uygulanmasaydı ya da barajı tek başına geçebilecek oya sahip olsaydı, ittifak sistemi olmadan da 2 ve 3 milletvekili çıkardığı bölgelerin hepsinden yine aynı sayıda milletvekili çıkaracaktı.

Ancak İyi Parti, Millet İttifakı'na dahil olmasaydı ittifak oyları sayesinde 1 milletvekili çıkardığı illerden Afyon, Aksaray, Erzurum, Sakarya ve Trabzon'dan milletvekili çıkaramayacaktı.

Ankara 2. Bölge, Aydın, Balıkesir, Bursa 1, Bursa 2, Denizli, Edirne, Eskişehir, Gaziantep, Isparta, İzmir 1, İzmir 2, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Muğla, Samsun ve Tekirdağ'da ise yine kendi oylarıyla 1 milletvekili çıkarabilecekti.

SONUÇ

1. 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçiminde uygulanan ittifak sisteminden en avantajlı çıkan parti İyi Parti’dir. Zira ittifak sistemi olmasaydı % 10 barajı altında kalarak hiç milletvekili çıkaramayacak olan parti, bu sistem sayesinde 43 vekil çıkardı. İttifak sistemi olmadan yapılan % 10 barajsız hesaplamada ise 5 milletvekili eksik çıkaracaktı. 

2. İttifak sisteminden en çok zararı çıkan parti, 25 vekil eksik çıkaran Adalet ve Kalkınma Partisi. İyi Parti’nin dahil olmadığı ittifaksız hesaplamada 320 vekil çıkaran AKP, seçim barajo olmayan hesaplamada 302 vekil çıkaracaktı. Yani iktidar partisi, kendi önerisi olan ittifak sistemini hiç getirmeseydi hatta üstüne bir de barajı kaldırsaydı bile TBMM’de çoğunluğu tek başına elde edebilecekti. 

3. İttifak sistemi uygulanmasaydı 148 milletvekili çıkaracak olan Cumhuriyet Halk Partisi seçim barajının kaldırılması durumunda oransal olarak en büyük zararı gören parti olacaktı. İttifaklı sistemde 146 vekil, ittifaksız sistemde 148 çıkaran parti, barajsız - ittifaksız sistemde 136 milletvekiline düşecekti. Bulunduğu ittifakın en güçlü partisi olmanın avantajını yaşayan CHP ittifaksız - barajsız durumda hem İyi Parti oyları sayesinde çıkardığı vekilleri çıkaramayacak hem de kendi bazı vekilliklerini İyi Parti’ye kptıracaktı.

4. Hem İyi Parti’nin hem de Halkların Demokratik Partisi’nin vekil çılardığı / çıkarma ihtimalinin bulunduğu seçim bölgesi sayısı çok azdır. Bu nedenle birinin baraj altı kalması diğerinin vekil sayısını olağanüstü artırmaz. Ancak bu seçimde Ankara, İstanbul, İzmir dışında  Aydın, Mersin, Erzurum, Gaziantep gibi illerde iki parti de rekabetin içinde olmuştur. Barajlı ittifaksız sistemde 74 vekil hak eden HDP’nin sandalye sayısı barajsız ittifaksız tabloda 71 olarak gözükmektedir. 

5. İttifak sisteminin zararını en çok gören ikinci parti olan Milliyetçi Hareket Partisi barajlı ittifaksız sistemde şimdikinden 8 vekil daha fazla çıkaracak ve 57 sandalyeye sahip olacaktı.Barajın uygulanmayıp İyi Parti’nin denkleme dahil olması durumunda ise 4 vekil kaybederek 53 vekille Meclis’e girecekti. dahil olduğu ittifakın küçük ortağı olduğu için sistem tüm bölgelerde aleyhine çalışmıştır.